امروزه یکی از جدیدترین و پرکاربردترین روش‌ها برای کنترل طیف اختلال اوتیسم، درمان اوتیسم با نوروفیدبک است. تحقیقات نشان می‌دهد با استفاده از نوروفیدبک می‌توان، به تدریج کاهش عوارض بیماری در اوتیسم را به دست آورد.
مزیت مهمی که در روش درمان اوتیسم با نوروفیدبک وجود دارد، این است که اختلال فرد مبتلا به اوتیسم بدون عوارض جانبی کنترل می‌شود. در این مطلب با اوتیسم و تأثیر درمان آن با نوروفیدبک آشنا خواهید شد.
اگر با مفهوم نوروفیدبک و این روش درمانی آشنایی ندارید، می‌توانید قبل از خواندن این مقاله به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.
- نوروفیدبک چیست؟
- تاریخچه نوروفیدبک
- کاربرد نوروفیدبک
- نظرات در مورد نوروفیدبک
- تعداد جلسات نوروفیدبک
- نتایج نوروفیدبک
- عوارض نوروفیدبک
اوتیسم
برای آشنایی با روش درمان اوتیسم با نوروفیدبک بهتر است، بهتر است ابتدا کمی با بیماری اوتیسم آشنا شویم و ببینیم دقیقاً اوتیسم چیست و چه علائمی دارد؟
بزرگ کردن کودکی که مبتلا به اختلال درخودماندگی یا اوتیسم است، می‌تواند از لحاظ جسمی و روحی خسته کننده و طاقت‌فرسا باشد. اما یاد گرفتن نحوه برخورد، آموزش و درمان این کودکان می‌تواند کمک بزرگی به شما در نگهداری آنها کند.
اگر شما فرزند اوتیسم دارید مطمئناً با چالش‌های فراوانی در نگهداری از این کودکان مواجه هستید. نحوه مواجهه، برخورد و آموزش این کودکان متفاوت از کودکان معمولی است.
یادگیری آنها با کودکان معمولی متفاوت است و گاهی رفتارهای غیرمعمول، عجیب یا حتی پرخاشگرانه دارند. آنها نمی‌توانند به همان آسانی که بقیه کودکان با دنیای بیرون ارتباط برقرار می‌کنند، با دنیای اطرافشان ارتباط بگیرند. روش اما این تفاوت‌ها دلیل بر این نیست که آنها آموزش نبینند، رشد نکنند و در جهت استعدادهای خود موفق نباشند.
اگر چه اوتیسم به نظر یک بیماری غیر معمول می‌آید. اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد، شیوع اوتیسم تا بیست مورد در هر ده هزار تولد است. این اختلال همچنین در پسران شایع‌تر از دختران است. فراوانی تشخیص این بیماری در طی ۲۰ سال گذشته افزایش یافته است.
این مشخص نیست که آیا واقعاً این بیماری بیشتر از قبل شایع شده یا تشخیص آن به قدری پیشرفته کرده که حتی افرادی که درصد کمی از این مشکل دارند را نیز شامل می‌شود.
اوتیسم یا درخودماندگی چیست؟
واژه اوتیسم، از دو بخش اوتوس یعنی خود و ایسم یعنی گرایش تشکیل شده است. اوتیسم یعنی خودگرایی و عدم توجه به محیط اطراف. این واژه، از زبان یونانی وارد زبان‌های مختلف شده است.
اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که در سه سال اول زندگی کودک نمایان می‌شود. در واقع این بیماری نوعی اشکال در کارکرد مغز است. اوتیسم با تأثیر روی مغز کودک، او را در رفتارهای اجتماعی و مهارت ارتباط برقرار کردن دچار مشکل می‌کند.
به کسانی که این اختلال را دارند اوتیستیک یا درخودمانده گفته می‌شود. در این اختلال عموماً فرد رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی دارد. اوتیسم، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای این افراد دشوار می‌کند. در یک جمله می‌توان گفت هستهٔ مرکزی مشکلات در اوتیسم، اختلال در ارتباط است.
افراد مبتلا به طور کلی سه نوع علامت را نشان می‌دهند: ۱- روابط اجتماعی ضعیف ۲- مشکلاتی در ارتباط کلامی و غیرکلامی ۳- علائق و فعالیت‌های محدود و یا تکراری.
علائم اوتیسم
در حالی که علائم و شدت اوتیسم بسیار متفاوت است، اما یک سری نشانه در اغلب آنها وجود دارد. مانند:
- ناتوانی در برقراری ارتباط اجتماعی
- پاسخ‌های غیرمعمول به افراد
- دل‌بستگی به اشیاء
- مقاومت در مقابل تغییر
- حساسیت به نور و صدا
- سکوت
- خودآزاری و پرخاشگری
- حالات و حرکات غیرعادی بدن یا صورت
- رفتارهای تکراری
- پرهیز از برقراری تماس چشمی
- تأخیر در یادگیری حرف زدن
- لحن یکنواخت
شخص مبتلا به اوتیسم امکان دارد یکی یا همه این علائم را با شدت‌های مختلف از خود نشان دهد. همچنین ممکن است در حواس پنج‌گانه این کودکان نیز حساسیت‌های غیر معمول دیده شود.
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در تمام طول عمر اصلاً صحبت نکرده و سکوت می‌کنند. علاوه بر این محدودیت علایق و داشتن رفتارهای تکراری همواره وجود دارد.
گرچه اختلال اوتیسم درمان ندارد، ولی شناسایی آن در سنین کودکی اهمیت بسیاری دارد. به دلیل آن که هرچه آموزش‌های ویژه سریع‌تر به آنها داده شود، امکان کنترل اختلال در آنها بیشتر است.
درمان اوتیسم با نوروفیدبک
هر چند تا کنون هیچ درمان قطعی‌ای برای مبتلایان به اوتیسم پیدا نشده است. اما استفاده از درمان‌های مناسب و توان‌بخشی به این کودکان در بازه طولانی مدت می‌تواند به بهبود علائم این اختلال کمک کند. اقدام به درمان زود هنگام می‌تواند به طور چشمگیری به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا مهارت‌هایی بیاموزند.
به تازگی در کنار مداخلات زیست پزشکی و درمان‌های روانی، علاقه به استفاده از درمان‌های غیر تهاجمی مانند درمان اوتیسم با نوروفیدبک به وجود آمده است.
نوروفیدبک با تغییر فعالیت مغزی منجر به تغییر رفتار در فرد مبتلا به اوتیسم می‌شود. این یک روش درمانی ایمن است که موجب رشد و تغییر در سلول‌های مغزی خواهد شد.
بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش‌ها، اثر درمان نوروفیدبک در عملکرد اجرایی برای کودکان اوتیسمی بالا بوده است. این روش یک ابزار قدرتمند درمانی برای افراد اتیسمی است.
کیفیت زندگی آنها و خانواده‌شان را بهبود می‌دهد. به علاوه نه تنها عملکرد سطح قشر مغز را بهبود می‌بخشد، بلکه فرد خود کنترلی را هم یاد می‌گیرد. این وسیله هیچ عوارض جانبی طولانی مدت ندارد و نتایج ماندگاری را به دنبال دارد.
اثر درمان اوتیسم با نوروفیدبک
نوروفیدبک ابزار امیدبخشی است که روی امواج مغزی در سطح کورتیکال اثر می‌گذارد و کمک می‌کند تا کودک کوهرنس و ریتم مو را در مغز خود کاهش داده و عملکرد آن را بهبود ببخشد.
در مقایسه با اکثر درمان‌ها از جمله مداخلات دارویی، نوروفیدبک دارای دوره‌ی درمانی کوتاه بوده و تأثیر آن بر بهبود امواج و روابط مغزی بیشتر است.
نتایج ثبت نقشه مغزی مراجعان دارای اوتیسم، حاکی از فعالیت افزایش یافته امواج دلتا و تتا در نواحی پیشانی مغز است. مشاهده الگوهای QEEG در بیماران اوتیسم نشان دهنده این است که مغز یک کودک دارای اوتیسم، به پختگی کامل در مجموعه‌ای از نواحی مغز دست نمی‌یابد.
تحقیقات نشان داده استفاده از نوروفیدبک می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در فعالیت مغز با بررسی نقشه مغزی (QEEG) بیمار شود. همچنین تغییرات قابل توجهی در رفتارهای حرکتی در کودکان مبتلا به اوتیسم دیده شود.
نوروفیدبک همچنین می‌تواند باعث افزایش توجه، بهبود سطح عملکرد آنها در تحصیل شده و IQ آنها را افزایش دهد. مطالعات دیگر نیز نشان می‌دهد کودکان مبتلا به اوتیسم پس از درمان با نوروفیدبک، رفتار، مهارت‌های اجتماعی و کنترل عملکرد اجرایی بهتری را نشان دادند.