به طور عموم زمانی که روش درمانی نوین و به روزی در جامعه ارائه میشود، همگی نگران عوارض جانبی آن هستند. عوارض نوروفیدبک هم در ابتدا یکی از نگرانیهای متخصصین این حوزه بود.
همچنین علاوه بر متخصصان، عوارض نوروفیدبک یکی از نگرانیهای افرادی است که میخواهند این دورههای درمانی را شروع کنند، یا به تازگی شروع کردهاند. در صورتی که با نوروفیدبک آشنا نیستید، میتوانید سری مقالات زیر را مطالعه کنید.
عوارض نوروفیدبک
بعضی از درمانها عملاً عوارض جانبی جبرانناپذیر و یا غیرقابل تحملی دارند و این نگرانی را برای شروع یک درمان تشدید میکند.
درمانهایی که دارای عوارض جانبی خطرناک هستند، عملاً تهاجمی میباشند. یعنی مثلاً بخشی از بدن در طی عمل جراحی تحت تأثیر قرار میگیرد و یا دارویی شیمیایی که فرد با خطرات بالقوه آن را مصرف میکند.
در سایر روشهای نوروتراپی، مغز تحت طیف مغناطیسی (TMS) یا جریانهای الکتریکی tDCS یا CES قرار میگیرد و با تحریک این امواج، در مغز تغییراتی ایجاد میشود. بنابراین عوارضی مثل سرگیجه، اضطراب و حتی تشنج در این روشها محتمل است.
اما در نوروفیدبک ما با هیچ یک از این موارد مواجه نیستم و نوروفیدبک یک روش کاملاً ایمن و بی خطر به حساب میآید. نصب الکترودها روی سر نه تهاجمی است نه آسیب بالقوهای دارد و به طور کلی میتوان گفت عوارض نوروفیدبک تقریباً هیچ است.
الکترودهای نوروفیدبک صرفاً سیگنالهای مغزی را دریافت و ثبت میکنند و چیزی را بر مغز تحمیل نمیکنند. بلکه از طریق فعالیتهای عادی خود مغز و آموزش و خود تنظیمی، سعی در تغییر امواج مغزی و تنظیم مجدد آنها به حالت مناسب دارد.
در واقع نوروفیدبک یعنی آموزش اینکه فرد چگونه کار کرد و فعالیت مغزی خود را تغییر داده و الگوی امواج مغزیاش را بهبود دهد، بنابراین این شیوه درمانی خطر خاصی ندارد.
نوروفیدبک همانند دستگاه فشار خون عمل میکند و تغییرات فیزیولوژیک بدن را ثبت میکند. این دستگاه هیچ دخل و تصرف فیزیکی و شیمیایی در بدن ایجاد نمیکند، بلکه تنها تغییرات امواج مغزی را نشان میدهند که این تغییرات میتواند، ریشههای متفاوت فیزیکی، شیمیایی و حتی روانی داشته باشند.
این علم برگرفته از علوم مختلف از جمله، روانشناسی یادگیری، علوم اعصاب، مهندسی پزشکی و… است. در روش نوروفیدبک برای اصلاح مشکل از روانشناسی یادگیری کمک گرفته میشود.
در حیطه روانشناسی یادگیری نیز از روش شکلدهی رفتار و تقویت دهی استفاده شده است که چنین روشی هرگز عارضه جسمی جدی در بر نداشته و همانند همان بازیهای کامپیوتری بوده که اغلب در دسترس است، اما با هدف شکلدهی مثلاً به توجه و تمرکز انجام میگردد.
به دلیل اینکه عوارض نوروفیدبک قابل توجه نیست و همچنین استفاده از این درمان به دلیل کوتاه بودن زمان جلسات درمان، عدم وجود درد و عوارض جانبی، مورد استقبال قرار گرفته است.
بهطورکلی تنها میتوان گفت در هنگام انجام این درمان عوارض نوروفیدبک میتواند مواردی مانند اضطراب، اختلالات خواب، تهوع و سردردهای خفیف در بعضی مطالعات به میزان زیر ۵ درصد گزارش شده است.
البته اینگونه عوارض جانبی در تقریباً کلیه موارد پس از قطع درمان بهبود مییابند و پایدار نیستند و به صورت کلی نوروفیدبک و بیوفیدبک معمولاً در درمان این اختلالات بکار میروند.
روش نوروفیدبک توسط اداره غذا و داروی آمریکا (معتبرترین سازمان جهانی پزشکی) جهت درمان اضطراب، استرس، افسردگی، بیش فعالی، کم توجهی، سردرد (میگرن)، دردهای مزمن، اختلالات خواب، سوء مصرف مواد، وسواس، صرع (تشنج) و بازتوانی سکته مغزی مورد تایید قرار گرفته است.
نوروفیدبک باعث همچنین افزایش اثر گذاری داروها میشود، به همین دلیل باید پزشک معالجتان از انجام نوروفیدبک آگاه باشد تا در صورت کاهش علایم بیماری اقدام به کاهش دوز دارو نماید.
نوروفیدبک دوپینگ اخلاقی
نوروفیدبک در واقع نوعی باشگاه ورزشی برای مغز محسوب میشود. در کشورهای اروپایی نوروفیدبک را یک نوع دوپینگ اخلاقی میشناسند که باعث میشود سیستمهای مغزی تقویت شده و بر مبنای آن عملکردهای فرد بهتر شود.
در حال حاضر تمام باشگاههای معتبر اروپایی از جمله تیم بارسلونا و بسیاری از ورزشکاران در رشتههای مختلف، همچنین بسیاری از سازمانهای معتبر جهانی مانند ناسا (سازمان علوم فضایی آمریکا) جهت ارتقا مهارتهای ذهنی و شناختی، بهینهسازی تصمیمگیری، افزایش خلاقیت، تقویت حافظه، افزایش هماهنگی جسم و ذهن از این روش استفاده میکنند.
به عنوان مثال تیم ملی ایتالیا، تیم آث میلان و تیم ملی اسپانیا و بسیاری از برندگان طلای المپیک مثل ماری پیرس و چاد کاروین رسماً اعلام کردند که جهت بهبود کارکردهای ذهنی برای آمادگی مسابقات از نوروفیدبک استفاده کردهاند. پس آسیبهای نوروفیدبک در حد صفر است.