کاربرد نوروفیدبک در حوزه‌ی مغز فراوان و رو به گسترش است. تنها کافیست وارد دنیای جالب نوروفیدبک شوید، تا با کاربردهای فراوان آن شگفت‌زده شوید.
نوروفیدبک یک روش آموزشی – درمانی کاملاً نوین، جذاب و رو به پیشرفت برای مغز است که در مقاله نوروفیدبک چیست؟ درباره‌ی نحوه عملکرد آن به طور کامل توضیح دادیم. اگر با دستگاه‌های نوروفیدبک آشنایی ندارید، در ابتدا این مقاله را بخوانید.
کاربرد نوروفیدبک
نوروفیدبک یک روش درمانی است که توسط آن شما بدون مصرف دارو و تحمل عوارض داروها، یاد می‌گیرد چگونه بیماری‌های خود را با قدرت ذهن کنترل و یا درمان کند.
روش نوروفیدبک به مغز کمک می‌کند تا به بهترین عملکرد خود برسد و افراد با این شیوه می‌توانند یاد بگیرند که چگونه امواج مغزی خودشان را تنظیم کنند.
به طور کلی می‌توان گفت نوروفیدبک یکی از شیوه‌های مدرن درمان بیماری‌ها، اختلالات و همچنین روشی برای افزایش قدرت ذهن، تمرکز و انواع مهارت است. کسانی که می‌خواهند توان فکری خود را افزایش دهند، نوروفیدبک می‌تواند برای آنها بسیار کمک کننده باشد.
کاربرد نوروفیدبک آن‌قدر زیاد است که امروزه حتی ورزشکاران حرفه‌ای فوتبال، شطرنج، موسیقی‌دان‌ها، مدیران، دانش‌آموزان، دانشجویان و… هم از نوروفیدبک استفاده می‌کنند. تا دقت و سازمان بندی افکارشان را افزایش دهند. این روش تصمیم گیری، برنامه ریزی و کنترل هیجان را تقویت می‌کند.
نوروفیدبک همچنین امواج مغزی که در اثر افسردگی، اضطراب، وسواس، میگرن و… به هم ریخته است را به حالت طبیعی در می‌آورد و این اختلالات را درمان می‌کند.
با استفاده از نوروفیدبک می‌توان فعالیت‌های مغز را ارزیابی و بخش‌هایی از آن را که در کارکرد معمولی‌شان اختلال به وجود آمده را شناسایی کرد.
گاهی پس از سکتهٔ مغزی ممکن است بخشی از مغز آسیب ببیند. یا به خاطر اختلالی مانند اضطراب، در میان امواج مغزی ناهماهنگی به وجود بیاید. با استفاده از نوروفیدبک می‌شود این بخش‌ها و اختلالات را شناسایی و درمان کرد.
روش نوروفیدبک توسط سازمان غذا و داروی آمریکا، جهت درمان اضطراب، استرس، افسردگی، بیش فعالی، کم توجهی، سردرد (میگرن)، دردهای مزمن، اختلالات خواب، سوء مصرف مواد، وسواس، صرع (تشنج) و بازتوانی سکته مغزی مورد تأیید قرار گرفته است.
کاربرد نوروفیدبک در درمان بیماری‌ها
برخی از مهم‌ترین کاربرد نوروفیدبک در درمان بیماری‌ها، اختلالات، آسیب‌های مغزی و… به صورت زیر است:
بیش فعالی یا کمبود توجه (ADHD):
یکی از موارد کاربرد نوروفیدبک که بسیار هم مؤثر واقع شده، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک است. بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات در دوران رشد و کودکی است که باعث فعالیت بیش از حد، رفتارهای ناگهانی و بدون مقدمه و اختلال در تمرکز و توجه است. این اختلال به شدت سبب کاهش میزان یادگیری در کودکان می‌شود. در روش نوروفیدبک حدود ۸۵% از کودکان مبتلا به این بیماری درمان شده‌اند.
اضطراب (Anxiety):
در اختلال اضطراب شخص پیوسته استرس دارد، احساس آرامش نمی‌کند، تپش قلب دارد، خوابش مختل است، سردرد یا احساس گیجی دارد و احساس خستگی و از پا افتادگی می‌کند. بسیاری از متخصصان، به‌کارگیری نوروفیدبک به منظور درمان اضطراب را یکی از بیشترین موارد استفاده از آن می‌دانند. حدود ۹۰% از افراد مبتلا به اضطراب از طریق نوروفیدبک درمان شده‌اند.
ناتوانی یادگیری (Learning disability):
در اختلال ناتوانی یادگیری که در سنین دبستان شایع است، بعضی از قسمت‌های مغز به صورت هماهنگ با یکدیگر فعالیت نمی‌کنند. این باعث می‌شود که کودکان در برخی از فعالیت‌های شناختی خود دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری معمولاً از لحاظ هوشی مشکلی ندارند، اما به دلیل نقص در راههای پردازش اطلاعات مغزشان، عملکرد ذهنی پایینی را نشان می‌دهند. در کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری ارتباط بین دو یا چند ناحیه از مغز یا به خوبی برقرار نمی‌شود و یا در صورت برقراری، در هم آمیختگی پیدا می‌کند.
نوروفیدبک در درمان این گروه از اختلالات (اختلال در خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی)، توانسته است نتایج قابل توجهی به وجود آورد. البته استفاده از سایر روش‌های درمانی و آموزشی همراه با نوروفیدبک در این اختلال ضروری است. نوروفیدبک پس از یک دوره درمانی می‌تواند به طور کامل این مشکل را رفع می‌کند.
آسیب مغزی:
نوروفیدبک می‌تواند مشکلاتی که بر اثر آسیب و یا سکته مغزی به وجود آمده‌اند درمان کند. از جمله‌ی این مشکلات می‌توان به بهبود حافظه، سردرد، گیجی و حواس‌پرتی، سرگیجه، مشکلات تمرکز، اضطراب، افسردگی، تغییرات خلقی، اختلالات خواب، تحریک پذیری و مشکلات ادراک بینایی اشاره کرد.
دردهای مزمن و سردردهای میگرن:
سردرد میگرنی معمولاً به صورت ضرباندار است و اغلب تهوع و اختلال در بینایی را به دنبال خواهد داشت. نوروفیدبک با آموزش مغز برای داشتن یک خود – تنظیمی صحیح به بهبود سردردهای میگرنی کمک می‌کند. استفاده از این روش وقوع و شدت حملات میگرن در اکثر موارد کاهش می‌یابد و حتی از بین می‌رود.
افسردگی:
از دست دادن علاقه و ناتوانی از لذت بردن، احساس ناامیدی، بیحالی و خستگی، بیخوابی، اندیشیدن به مرگ و خودکشی، زودرنجی، احساس گناه و بی‌ارزشی، تغییر در اشتها و افزایش یا کاهش وزن، یکباره به گریه افتادن بدون توضیح مشخص و… از نشانه‌های افسردگی هستند.
افسردگی مجموعه‌ای از حالت‌های مختلف روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت بروز می‌کند. از دیگر کاربرد نوروفیدبک استفاده از این روش در درمان افسردگی است.
در اغلب موارد، نوروفیدبک در مورد بیماران مبتلا به افسردگی مزمن که سایر درمان‌ها در مورد آنها کارساز نبوده، بهبود دهنده بوده است.
سوء مصرف مواد:
درمان‌های مختلف ترک اعتیاد هر کدام بر بعدی خاص تمرکز دارند. روش‌های درمان اعتیاد جسمانی همگی موفق بوده‌اند، اما درمان اعتیاد از بعد روانی همواره با مشکل مواجه بوده است.
مطالعات نشان داده است، در مقایسه با درمان‌های موجود برای ترک اعتیاد، درمان با نوروفیدبک از روش‌های موفق بوده است.
درمان با این روش وسوسه و ولع فرد را کاهش می‌دهد و در دراز مدت احتمال عود مصرف و بازگشت را پایین می‌آورد. نوروفیدبک می‌تواند به‌عنوان یک درمان مکمل در درمان اختلال سوء مصرف موارد بشمار آید.
صرع
بیماری صرع اختلالی مزمن است که به علت فعالیت نامتعارف و متناوب نورون‌های مغز ایجاد می‌شود و علایم آن حمله‌های ناگهانی بیهوشی و تشنج متناوب است.
واکر (۲۰۱۰) در مطالعه‌ای مروری در رابطه با اثربخشی نوروفیدبک بر اختلال صرع این درمان را مؤثر معرفی کرده و گزارش می‌کند که در پیگیری‌های با متوسط ۶ سال (بین ۳ تا ۹) برگشت علائم وجود نداشته است.
اختلال اوتیسم
اوتیسم (در خود ماندگی) اختلالی است که از ارتباط افراد با دنیای خارج جلوگیری می‌کند. به نظر می‌رسد قربانیان در دنیای خودشان به سر می‌برند و تاکنون پزشکان نتوانسته‌اند آنها را درک کنند.
اغلب اوقات این افراد توانایی صحبت کردن، خواندن یا نوشتن ندارند. نتایج نشان می‌دهد که در درمان با نوروفیدبک در ۸۹% موارد بهبود در علائم اوتیسم رخ داده است.
از دیگر کاربرد نوروفیدبک می‌توان بر طرف کردن بیماری‌ها و اختلالات دیگری مانند تعریق دست‌ها، اختلال خواب، درد مزمن، یبوست، چاقی، آسم، شب ادراری و ناخن جوی، اختلال دوقطبی، اختلالات خلقی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال ترس (Phobia)، اختلال وسواس، وزوز گوش، اختلالات گفتار و زبان، دندان‌قروچه و… اشاره کرد.
کاربرد نوروفیدبک در ارتقای عملکرد فردی
نوروفیدبک همچنین می‌تواند در عملکرد فردی نیز مفید باشد. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان
- افزایش تمرکز و توجه و حافظه
- مدیریت استرس و هیجانات
- ارتقای عملکرد مغز
- افزایش توانایی یادگیری و سرعت عملکرد مغز
- تقویت ارتباط نیمکره‌های مغزی
- بهبود کیفیت خواب
- تقویت ابعاد مختلف هوش
- افزایش حافظه
