درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک یک روش جدید و جذاب برای درمان و یا کنترل این اختلال در کودکان است که تا کنون در پژوهش‌ها نتایج خوب و قابل توجهی را نشان داده است. در این مطلب با اختلالات یادگیری و نحوه درمان آن با نوروفیدبک آشنا می‌شوید.
اگر با مفهوم نوروفیدبک و این تکنیک نوین درمانی در حوزه پزشکی آشنایی ندارید، می‌توانید به کمک سری مقالات زیر با نوروفیدبک آشنا شوید.
اختلالات یادگیری چیست؟
بهتر است قبل از اینکه با نحوه درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک آشنا شویم، ابتدا با اختلال یادگیری آشنایی مختصری پیدا کنیم. با هم ببینیم اختلال یادگیری چیست و چگونه باید آن را تشخیص داد؟
اختلال یادگیری یا Learning Disability که به اختصار به آن LD می‌گویند. در این اختلال هر زمان کودک یا حتی بزرگسال در مقایسه با سن، آموزش و میزان هوش خود از آنچه از او انتظار می‌رود، توانایی خواندن، نوشتن، دیکته و یا انجام محاسبات ریاضی بسیار کمتری داشته باشد، به آن اختلال یادگیری گفته می‌شود.
یعنی فرد برخلاف اینکه از لحاظ هوشی مشکلی ندارد و هوش فرد به صورت عادی است، اما در یکی یا همه زمینه‌های گفته شده دچار مشکل در یادگیری است.
بنابراین اختلال یادگیری شرایطی است که کودک در یادگیری دچار مشکلاتی شده است. کودکان دچار اختلال یادگیری تنبل یا کودن نیستند و فقط مغزشان به طریقه‌ی متفاوتی عمل می‌کند. آنها متفاوت از سایرین می‌بینند، می‌شنوند و درک می‌کنند. به همین دلیل در یادگیری یا به کارگیری آموخته‌هایشان با مشکل مواجه می‌شوند.
این اختلال طیف وسیعی از مشکلات یادگیری را شامل می‌شود. این کودکان به طور معمول ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان هم عادی است. هوششان هم نرمال است. اما وقتی که وارد مدرسه می‌شوند و می‌خواهند خواندن و نوشتن و ریاضی یاد بگیرند مشکلات تازه خودشان را نشان می‌دهند.
نقص یا ناتوانی در یادگیری، می‌تواند به شکل نداشتن توانایی کامل در گوش کردن، فکرکردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، درک جهت یا انجام محاسبه‌های ریاضی ظاهر شود. یا به صورت جزئی‌تر در شناسایی کلمه، ادراک خواندن، حساب کردن، استدلال کردن، هجی کردن و یا کلمه‌بندی در نوشتن دچار مشکل باشد.
در این نوع اختلال کودک تنها در درک، تمرکز و یادگیری دچار اختلال و مشکل است. اگر بخواهیم علت اختلال یادگیری را در یک جمله بگوییم، می‌توان گفت: علت اختلال یادگیری، ناتوانی در چگونگی دریافت، پردازش و ذخیره اطلاعات است.
این کودکان به دلیل نقص در راه‌های پردازش اطلاعات در مغزشان، عملکرد ذهنی پایینی را نشان می‌دهند. به عبارتی ناتوانی یادگیری از تفاوت در مسیرهای عصبی و ارتباط آنها در مغز به وجود می‌آید. این مشکلات باعث می‌شود دانش‌آموز دارای اختلال بسیار کندتر از فردی که این مشکل را ندارد، مطالب را یاد بگیرد.
اختلالات یادگیری ممکن است با حالت‌های مختلف بیش‌فعالی همراه با نقص توجه و اختلالات رفتاری هم همراه شود. این مشکلات باعث می‌شود تحصیل برای کودک عذاب‌آور شود و موجب دلسردی، پایین آمدن عزت‌نفس، سرخوردگی و روابط ضعیف با همسالان می‌شود.
راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، علایم زیر را برای اختلال یادگیری بیان کرده است:
- روخوانی دشوار، کند و نادرست کلمات
- اشکال در درک معنی آنچه که خوانده می‌شود.
- مشکلات هجی کردن
- اشکالات بیان نوشتاری
- اشکال در یادگیری مفاهیم و معانی اعداد یا محاسبات
- اشکال در استدلالات ریاضی
حتی وجود یکی از علایم بالا می‌تواند نشانگر اختلالات یادگیری باشد.
درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک
درمان اختلالات یادگیری با نوروفیدبک یکی از جدیدترین روش‌های درمان و کنترل انواع اختلالات، از جمله درمان و بهبود کودکان مبتلا به اختلال یادگیری است.
اختلال یادگیری اختلالی دائمی است، ولی با تشخیص و درمان به موقع می‌توان مهارت‌های کودک را به اندازه‌ای مناسب گسترش داد، طوری که بتواند مثل بقیه زندگی طبیعی داشته باشد.
در درمان اختلال یادگیری، روش نوروفیدبک تحول بزرگی به وجود آورده است. طوری که در درمان این اختلال با نوروفیدبک این روش به تنهایی کافی بوده و به استفاده از هیچ گونه دارو و یا مکمل و یا هر گونه روش بهبود دیگری در کنار آن نیاز نیست.
تأثیر روش نوروفیدبک و بیوفیدبک در درمان کودکان و افراد مبتلا به اختلال یادگیری در بسیاری از پژوهش‌ها اثبات شده است.
در اختلال ناتوانی یادگیری بعضی از نواحی مغز به صورت هماهنگ با هم کار نمی‌کنند و این باعث می‌شود که بچه‌ها در بعضی از فعالیت‌های شناختی خود دچار مشکل شوند.
به عنوان مثال، زمانی که شما دست خود را برای برداشتن یک شیء حرکت می‌دهید، عملاً چندین ناحیه از مغز باید در کمترین زمان ممکن با هم همکاری کنند.
همین موضوع باید برای فعالیت‌های شناختی نظیر حافظه، عملکرد اجرایی و توجه و تمرکز نیز صدق می‌کند. مغز بچه‌هایی که مشکل ناتوانی در یادگیری دارند، عملاً در خواندن، نوشتن و عملکرد ریاضی دچار اختلال هستند.
زمانی که ما متنی را مطالعه می‌کنیم، توسط قشر دیداری که در لوب پس‌سری سر ما قرار دارد کلمات و حروف ادراک می‌شود. همچنین فرد باید صداهایی که با این نمادها مرتبط هستند را درک کند که این فعالیت با بخش‌های میانی لوب گیجگاهی که محل قشر شنیداری ما هستند مرتبط می‌باشد.
در قدم بعدی فرد نواحی مرتبط با حرکت چشم را با نواحی زبانی در قشر پیشانی مغز هماهنگ کند. برای اینکه بتوانیم درمان مناسبی برای این کودکان داشته باشیم، بایستی نواحی که دارای ارتباطات کمتر هستند را شناسایی کنیم و در قدم بعد از طریق نوروفیدبک سعی کنیم ارتباطات در این نواحی دچار مشکل را بهنجار کنیم.
طی نتایج به دست آمده از بررسی مطالعات انجام شده، اکثریت استفاده از نوروفیدبک را برای درمان اختلال یادگیری در کودکان مؤثر دانستند. کودکانی که دچار اختلالات یادگیری هستند، سطوح بالایی از نسبت فعالیت‌های آلفا و تتا را از خود نشان می‌دهند که این مسئله به پیشرفت فعالیت‌های ذهنی آنان صدمه می‌زند.
ولی نوروفیدبک می‌تواند سبب کاهش نسبت آلفا و تتا شود و از این طریق سبب بهبود مهارت‌های خواندن، نوشتن، ریاضیات و افزایش نمره IQ می‌شود؛ بنابراین موجب پیشرفت‌های رفتاری، شناختی و تحصیلی می‌شود.
بر اساس نتایج مطالعات، برنامه آموزش نوروفیدبک سبب ارتقاء حافظه فعال و تمامی مؤلفه‌های عملکرد خواندن در دانش‌آموزان شده است.
در درمان نوروفیدبک از امواج مغزی و بازخورد آن به بیمار برای درمان استفاده می‌شود. هر جلسه درمان نوروفیدبک تقریباً ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. تعداد جلسات نیز به نوع بیماری، سن بیمار و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد، ولی به طور متوسط ۷ تا ۱۵ هفته به صورت ۳ جلسه در هفته است.
